Paylaş:
Bel bölgemiz 5 adet omurga kemiginden oluşmaktadır.. Her omurga kemigimiz arasında discus intervertebralis olarak adlandırılan, yani 2 omurga kemigi arasında bir nevi yastık görevi yapan yapılar bulunur. Discus intervertebralisin orta kısmında nukleus pulposus adı verilen yumuşak jölemsi bir yapı ve bunu çevreleyen anulus fibrosus olarak adlandırılan sert bir yapı bulunur.. İşte bel fitigi dedigimiz, nukleus pulposus adını verdiğimiz yumuşak jölemsi yapının fitiklaşarak omuriliğe veya omurilikten çıkıp bacağa doğru giden sinirlere baskı yapmasıdır. Omurga diskleri, sırtın alt kısmında, omurgayı destekleyerek, üst gövdeyi destekleyen ve tüm yönlerde geniş bir hareket yelpazesine izin veren önemli yapılardır.. Normal yerinde olan disk eğer fıtıklaşırsa, omurilik ve omurilikten çıkan sinirlere baskı yapmaya başlar, sırt ve bel ağrısını tetikler ve kalça içinde bacağa kadar inen ağrı ve uyuşmalar yapar. Bel fıtığı belirtileri genellikle belirgin bir sebep olmaksızın başlar. Ya da dikkatsizce ağır bir şeyi kaldırıldığında, beline dengesiz yük bindirdiğinde, disklere ek stres yaratan hareketlerde ortaya çıkabilir. Bel fıtığı çoğunlukla 35 ile 50 yaşlarındaki insanları etkileyen yaygın bir tıbbi problemdir
Bel Fıtığı Belirtileri Nelerdir?
Fıtığın sinire ve omuriliğe baskı yapması sonucu en sık karşılaşılan belirtiler, bel ağrısı, belden kalçaya doğru yayılan ağrı, kalça içinde batar veya oyar tarzda bir ağrı ve baskı hissi, bacağa doğru yayılan ağrı ve uyuşma, siyatik ağrısı diye tabir edilen, siyatik sinirin uzantısı boyunca yani bacağa yayılan ağrı en sık belirtilerdir. Bel fıtığı ağrısının bazı genel özellikleri şunlardır : Bacak ağrısı. Bacak ağrısı tipik olarak bel ağrısından daha kötüdür. Ağrı bacağın arkasındaki büyük siyatik sinir yolu boyunca yayılırsa, siyatik veya radikülopati olarak adlandırılır. Sinir ağrısı. En göze çarpan semptomlar genellikle, bacakta sinir ağrısı olarak tarif edilir, acıyan, keskin, elektrik, ışın yayan veya delici olarak tarif edilir. Değişken belirtiler. Fıtığın derecesi gibi değişkenlere bağlı olarak, bel, kalça, baldır, baldır, ayak ve / veya ayak parmaklarının önünde veya arkasında şikayetler oluşabilir. Nörolojik belirtiler. Uyuşukluk, iğnelenme, bacak, ayak ve / veya ayak parmaklarında hissedilebilir, zayıflık ve / veya karıncalanma olabilir. Ayak düşmesi.. Bel fıtığının neden olduğu nörolojik belirtiler, yürüyerek veya ayakta dururken ayağın kaldırılması zorluğunu, ayak düşmesi olarak bilinen bir durumu içerebilir. Bel ağrısı. Bel ağrısı mevcut olabilir, ancak bel fıtığı her zaman bel ağrısıyla kendini göstermez. Bel ağrısı zonklama olarak tarif edilebilir ve bel kaslarında sertlik eşlik edebilir. Bel fıtığı, bel kaslarında spazma yani tutulmaya neden olursa, ağrı, istirahatle, buz ya da ısı uygulayarak, desteklenen bir koltukta otururken ya da dizlerin altında bir yastıkla sırt üstü düz uzanarak bir miktar hafifletilebilir.. Hareket ile kötüleşen ağrı. Ağrı, uzun süreli ayakta durma veya oturma sonrası tetiklenebilir veya kısa bir mesafe bile yürüdükten sonra şiddetlenebilir. Gülmek, öksürmek, hapşırmak veya diğer ani hareketler de ağrıyı şiddetlendirebilir. Öne eğilince artan ağrı. Birçok kişi, bir sandalyede öne doğru eğilmek veya belden öne doğru bükmek gibi pozisyonların bacak ağrısını belirgin şekilde daha kötü hale getirdiğini söyler. Hızlı başlangıç. Bel fıtığı ağrısı genellikle hızlı bir şekilde gelişir, ancak ağrıyı tetikleyen tanımlanabilir bir eylem veya olay olmayabilir. Bel fıtığı ağrısı, fıtığın büyük olması durumunda genellikle daha şiddetlidir. Eğer fıtık siniri etkilemiyorsa, ağrı hafif ve bel kısmı ile sınırlı olabilir..
Bel Fıtığının Nadir Fakat Tehlikeli Belirtileri
İdrar yada büyük abdest kontrolü kaybı, bel ağrısı, sırt bölgesinde uyuşukluk veya her iki bacaktaki zayıflık, cauda equina sendromu olarak adlandırılan nadir fakat ciddi bir durumun belirtileridir. Bu belirtiler ortaya çıkarsa, acil cerrahi müdahale gereklidir.
Bel Fıtığı Patlaması
Bu deyim fıtığın büyük boyutta olduğunu ifade etmek için kullanılır. Fıtığın etrafını saran sert bir bağ dokusu vardır.. Fıtığın bu bağ dokusunu da delerek iyice dışarı doğru çıktığı durumlarda hastalara bunu anlatmak için çoğu zaman beyin cerrahları tarafından fıtığınız patlamış denir.
Bel Fıtığı Tanısı
Ağrının ne zaman ve nasıl başladığına dair sorular sorulur. Ağrı tipi. Hastadan, konumu ve hangi aktivitelerin ya da pozisyonların daha iyi ya da daha kötü hale geldiği de dahil olmak üzere ağrının tarif edilmesi istenebilir. Diğer tıbbi durumlar da bir risk faktörü olabilir. Kemik erimesi, örneğin, kırık riskini artırır. Ev ve iş hayatı. Fiziksel olarak zorlu bir iş yapmak veya evde başka yorucu işler yapmak bel fıtığı riskini arttırır. Aile öyküsü. Bir aile üyesinde bel fıtığı varsa, diğerlerinin de bel fıtığına yakalanma olasılığı mevcuttur. Depresyon veya anksiyete olup olmadığı da sorgulanmalıdır. Çünkü Depresyon, kronik sırt ağrısıyla ilişkili en yaygın duygudur.
Bel Fıtığı Tanısında Fizik Muayene
Fizik muayene, tanı için çok önemlidir ve genellikle hastanın bükülmesini ve gerilmesini gözlemlemeyi içerir. Bu değerlendirmeler tipiktir. Hareket aralığı testi. Hastaya öne ve arkaya doğru eğilmesi ve yan yana bükülmesi istenebilir. Bacak kaldırma testi. Bel fıtığını test etmek için düz bacak kaldırma testi veya tıbbi ismiyle LaSegue testi yapılır. Bu test için hasta sırt üstü yatar ve doktor ağrı hissedilene kadar etkilenen bacağı hafifçe yükseltir. Bacak, 30-70 derecelik bir açıyla kaldırıldığında ağrı ortaya çıkarsa, bel fıtığının bir işareti olarak kabul edilir. Yürüyüş izlemesi. Doktor hastanın ağrı nedeniyle ya da anormal yürüyüş nedeniyle yavaşça yürümekte olup olmadığını gözlemleyecektir. Bel omurga bölgesi muayenesi. bel omurlarında iltihap varsa, cilt anormal veya dokunmaya hassasiyet gösterebilir.
Bel Fıtığı Emar
Hastanın ilk belirtisinde, kırık, tümör, enfeksiyon veya kauda ekina sendromu gibi semptomların diğer olası nedenlerini dışlamak için görüntüleme testleri istenebilir.. Emar : Genellikle bel bölgesinin en hassas değerlendirmesini sağlar, fıtığın nerede meydana geldiğini ve hangi sinirlerin etkilendiğini gösterir. Çoğunlukla, cerrahi planlamaya yardımcı olmak için emar taraması yapılır. Fıtığın nerede olduğunu ve hangi sinir köküne temas ettiğini gösterir. Eğer emar çekilmesinde sakıncalı bir durum varsa BT çekilir. Röntgen esas olarak kırık kemik, kemik anormallikleri, enfeksiyon, tümör veya omurganın hizalanması ile ilgili problemler gibi sorunları dışlamak için kullanılır. Röntgen, fıtıklaşmış bir diski teşhis etmek için tipik olarak kendi başlarına kullanılmaz. BT miyelogramı, omurilik sıvısında kontrast boya kullanarak, X-ışınları ile boyayı görüntüleyen bir bilgisayarlı tomografi taramasıdır. Bu, bir fıtığın boyutunu ve yerini gösterebilir, ancak girişimsel bir işlemdir. Elektromiyografi (EMG) hangi sinir kökünün etkilendiğini belirler. Fıtığın boyutu ve şekli hakkında bilgi vermez. Görüntüleme testleri tek başına bir fıtığı teşhis edemez. Bazı durumlarda emar taraması büyük bir fıtığı gösterebilir, ancak kişinin ağrı veya başka şikayetleri yoktur. Fıtığın tedavisinde emar.a göre karar verilmez. Hastanın şikayetleri ve emar görüntüsüne bakarak birlikte karar verilir.
Bel fıtığı Ameliyatsız Tedavi
İlk altı hafta içinde, bel fıtığına bağlı ağrıyı hafifletmeye çalışmak ve iyileştirmek için farklı ilaçlar, modaliteler ve tedaviler denemek mantıklıdır.. Zamanla fıtığın su içeriği bir miktar azalabilir ve semptomlar altı haftalık sürede azalmaya başlarsa, ameliyatsız tedaviye devam edilir.
Bel Fıtığı Fizik Tedavi Yöntemleri ? Bel Fıtığı Evde Tedavi Yöntemleri ? Fizik Tedavi Bel Fıtığını Geçirir mi?
Ağrı şiddetliyse veya semptomlar 2 ile 4 hafta devam ederse, elle tedavi(manipülasyon) veya fizik tedavi denenmesi gereklidir. Manipülasyon ve fizik tedavi hedefleri, ağrıyı azaltmak ve hastanın normal günlük hayatına ağrısız bir şekilde geri dönmesini sağlamaktır. Bel ağrısı ve bel fıtığı için spesifik egzersizler, hastanın pozisyonu bacaktan (veya ayağından) ve belden aşağıya doğru hareket etmesine neden olacak pozisyonlara göre egzersizler düzenlenir. Sırt kaslarını kuvvetlendirmek için yapılacak olan hareket; karnın üzerine (yüzüstü pozisyonda) uzanarak ve dirsekler üzerinde üst gövdeyi yukarı kaldırarak, kalçaları yere bırakarak yavaşça uzatılır..
Başlangıç pozisyonunu beş saniye boyunca tutun ve tekrarlama başına kademeli olarak 30 saniyeye kadar çalışın. 10 tekrarı tamamlamayı hedefleyin. Bu egzersizi uyguladıktan sonra, daha ileri egzersizler yapılabilir. Yüzüstü pozisyondan (midede düz uzanarak), leğen kemiği zeminle temas halinde iken elinizi yukarı doğru bastırın. Eğer hasta düz bir şekilde yatamıyorsa, benzer bir egzersiz, kalçalarda ellerle yavaşça geriye doğru gerilerek ayakta yapılabilir. Bu uzatma egzersizleri, her iki saatte bir düzenli olarak yapılır. Daha da önemlisi, bu rahatsızlığı olan hastanın ileri doğru bükülmüş postürde(kıvrık) durmasını önleyebilir. Üst arka sırt kasları; Alt sırtının arkasına sıkılmış ellerle yüzüstü pozisyonda, yere bakarken baş ve göğüs yerçekimine karşı hafifçe kaldır Yüzüstü yatar pozisyonda kollar ilerde olacak şekilde sağ bacak 15-20 derece yukarı kaldırılırken aynı anda sol kolda yukarı kaldırılır. Bel Fıtığı Manuel(Elle) Tedavi ? Bel Fıtığı Traksiyon (Çekme) Tedavisi ?
Bazı fizik tedavi uzmanları kas-iskelet sistemi bozukluklarının cerrahi olmayan tedavisinde elle veya traksiyon yani çekme tedavisi uygularlar. Genel olarak omurga manipülasyonu ve çevre yapıların tedavisine odaklanırlar. Pek çok çalışma, fizik tedavi uzmanları tarafından yaygın olarak kullanılan manUel(elle) tedavilerin genellikle bel ağrısı tedavisi için etkili olduğu sonucuna varmışlardır, ayrıca bel fıtığında ve boyun ağrısı-boyun fıtığında da etkilidir. Elle(manuel) tedavide omurga manipülasyonunun pozisyonu sakroiliak eklem teknikleri sırasında kullanılana çok benzemektedir. Hasta, yan yatar pozisyonda durur ve omurga da manipüle edilecek alan izole etmeye çalışılır. Yüksek hızlı, düşük amplitüdlü, hafif derin itme kibarca uygulanır.
Bel Fıtığı İlaç Tedavisi
İlaçlar fıtık ağrısını azaltmaya yardımcı olabilir ve antienflamatuar ilaçlar fıtığın neden olduğu inflamasyonu azaltabilir. Ameliyat düzeyine gelmemiş fıtıklarda bel ağrısının giderilmesinde etkilidirler. Eğer ağrı hafifse, reçetesiz bir ağrı kesici ilaç kullanılabilir. Ağrınız yukarıdaki gibi reçetesiz ilaçlarla iyileşmiyorsa, doktorunuz kısa bir süre boyunca narkotik ilaçları reçete edebilir. Bunlar ise, Sedasyon, bulantı, konfüzyon ve kabızlık bu ilaçların yan etkileri olabilir. Nöbetleri kontrol etmek için kullanılan ilaçlar, sıklıkla fıtıkla ilişkili yayılan sinir ağrısının tedavisinde de yardımcı olabilir. Kas spazmları varsa kas gevşeticileri reçete edilebilir. Sedasyon ve baş dönmesi bu ilaçların sık görülen yan etkileridir.
Bel Fıtığı Enjeksiyon Tedavisi? İğne İle Bel Fıtığı Tedavisi ?
Enflamasyon baskılayıcı kortikosteroidler, doğrudan spinal sinirler etrafındaki alana enjeksiyonla verilebilir. Spinal görüntüleme, iğneyi daha güvenli bir şekilde yönlendirmeye yardımcı olabilir. Bazen şişlik ve iltihaplanmayı azaltmak için oral steroidler denenebilir. Bel fıtığı enjeksiyon tedavisiyle daha güçlü bir anti-enflamatuar etki elde edebilir. Bel fıtığı enjeksiyon tedavisi hastaların yaklaşık % 50'sinde, bir haftadan bir yıla kadar sürebilen ağrı rahatlığı sağlayacaktır. Bir yıllık bir zaman diliminde en fazla üç epidural enjeksiyon yapılabilir (en az iki hafta arayla).
Bel Fıtığı Ameliyatı Seçenekleri ?
Bel fıtığı ameliyatındaki cerrahi amaç, sinirin köküne temas eden fıtığın çıkarılmasıdır. Ameliyat için birçok farklı seçenek vardır. Cerrahın kullandığı prosedür ne olursa olsun, prosedürle ve onların deneyimleriyle konfor seviyesi kadar önemli değildir. Ameliyat için altın standart mikrocerrahi ile bel fıtığı ameliyatıdır. Son 10 ile 15 yılda, mikrocerrahi bel fıtığı ameliyatı, nispeten küçük bir kesi ve daha az yumuşak doku travmasına olanak sağlayacak şekilde modifiye edilmiştir ve bu da ameliyat sonrası erken ayağa kalkmayı sağlar ayrıca kesi yeri ağrı veya sızısını minimuma indirir. 1990'larda, daha az invaziv bir alternatif olarak endoskopik bel fıtığı ameliyatı uygulanmaya başlandı. Fakat bu teknik bazı fıtıklar için uygundur. Cerrahi düzeyde olan her bel fıtığına uygulanamamaktadır.
Bel Fıtığı Yeni Tedavi Yöntemleri ? Bel Fıtığında Son Teknoloji ?
Son olarak, mikroendoskopik cerrahi olarak adlandırılan yeni bir teknik kullanıma girmiştir. Ameliyat, bir mikroskop ile geleneksel bir kesiden ziyade bir tüp yoluyla yapılır. Ameliyat sonrası sonuçlar mikrodiskektomi ile benzerdir. Lazerle bel fıtığı tedavisi her fıtığa uygulanamamaktadır.
BEL FITIĞI KİMLERDE GÖRÜLÜR VE BEL FITIĞINA YAKALANMA RİSKİ KİMLERDE FAZLADIR?
Bel fitigi istatiksel olarak en sık 30-60 yaş arasında görülür fakat her yaşta ortaya çıkma ihtimali vardır. Kadın erkek oranına bakıldığında kadınlarda görülme oranı biraz daha fazladır. Hareketsiz yaşam, genetik faktörler, aşırı kilo, hamilelik, alkol sigara tüketimi, ani hareketler yapmak, yerden agır bir cisim kaldırırken çömelmek yerine eğilerek kaldırmak, uzun sure masa başı çalışanlarda bel desteği kullanmamak, bilinçsiz spor hareketleri yapmak bel fitigna yakalanma riskini arttırmaktadır.
BEL FITIĞI BELİRTİLERİ NELERDİR? BEL FITIĞI TEŞHİSİ NASIL KONUR? BEL FITIĞI TEDAVİ SEÇENEKLERİ NELERDİR?
Bel fıtığında bel ağrısı yerine bacak ağrısı daha sık görülür. Fıtığın derecesine göre kalça içinden başlayıp tek veya her iki bacağa yayılan ağrı, uyuşma, daha ilerlemiş fitiklarda bacaklarda güç kaybı, idrar veya büyük abdest kaçırma şikayetleri görülebilir. Hekimin muayenesi ve günümüzde ileri teknolojiyle birlikte manyetik rezonans görüntüleme yani MRG ile bel fitigi teşhisi ve derecesi belirlenebilmektedir. Her bel fitiginin tedavisi ameliyat değildir. Fitigin derecesine ve hastanın şikayetlerine göre ameliyatsız tedavide mümkündür. Başlangıç düzeyindeki bel fitiklarinda genellikle bel ve bacağa yansıyan hafif ağrı görülür. Ağrı kesici ve kas gevşeticiler ve birkaç gün istirahatla hastalar genellikle bu ağrılarından kurtulabilirler. Yine hafif-orta düzeydeki fitiklarda bel ve bacak ağrılarının kontrolü için başlangıç olarak ilaç tedavisi ve fizik tedavi uzmanı denetiminde fizik tedavi uygulamaları denenebilir fakat bazen orta düzeyli fitiklarda hastalar ilaçlardan ve fizik tedaviden fayda görmeyebilir. İlaçlarla ve fizik tedavi uygulamalarıyla fayda görülmediği takdirde faset veya foraminal enjeksiyon dediğimiz bel eklemine ve sinir etrafına basit bir enjeksiyonla bu hastaların büyük kısmında rahatlama olmaktadır. Bel fitigi hastalarının istatistiksel olarak yalnızca %3’unde cerrahi gereksinimi vardır. Bel fitigi ameliyat kararı verirken hastanın MRG görüntüsü, muayene bulguları ve şikayetine göre karar verilir. Sadece MRG’ye bakarak “ Fitiginiz çok büyük kesinlikle ameliyat gerekir” veya tam tersi “ Fitiginiz küçük şuan ameliyat olmanıza gerek yok” gibi bir yaklaşım yanlıştır. MRG’ de çok büyük fitigi olan fakat ağrısı hafif ve ameliyat dışı tedavilerden fayda gören hastalar olduğu gibi, MRG’ de küçük veya orta düzeyde fitigi olmasına rağmen hiçbir ameliyat dışı tedavilerden fayda görmeyen hastalarda mevcuttur. Bel fitiginda ameliyat kararı verirken asıl önemli olan hastanın o anki şikâyetleri ve muayene bulgularıdır. Fitigin omuriliğe ve omurilikten çıkıp bacağa doğru giden sinire yaptığı baskıya bağlı kas gücünde azalma, idrar ve büyük abdest tutamama durumlarında tedavi çok vakit kaybetmeden kesinlikle ameliyattır. Bel fitiginda ACİL AMELİYAT kararı kauda ekuina sendromu dediğimiz klinik durumda verilir. Siyatik tarzında bacak ağrısı, ileri düzeyde kas gücü kaybı, belirgin uyuşma ve ya tam hissizlik, idrar ve büyük abdest kaçırma, seksuel fonksiyon kaybı bu sendromun bulgularıdır ve acil olarak ameliyatla omuriliğe baskı yapan fitik temizlenmelidir.
BEL FITIĞINDA AMELİYAT SEÇENEKLERİ
Mikroskop kullanımının yaygınlaşmadığı dönemlerde açık diskektomi neredeyse tek seçenekti. Açık diskektominin birçok dezavantajı olduğundan dolayı artık günümüzde neredeyse terk edildi. Daha büyük cilt kesisi, cerrahi alanın tam ve net olarak görülememesi en öncelikli dezavantajlarıdır. Bel fitigi ameliyatlarıyla ilgili toplumda gelişen ön yargılarda mikroskop öncesi dönemde yapılan açık diskektomi ameliyatlarından dolayı gelişmiştir. Açık diskektomide cerrahi saha, omurilik ve omurilikten çıkan sinir bazen net olarak görülemediği ve ayırt edilemediğinden dolayı bazı ameliyatlarda istenmeyen sonuçlar gelişmiştir.
Endoskopik diskektomide fitigin olduğu seviyedeki bel bölgesine yapılan küçük bir kesiyle kamera yardımıyla fitik boşaltılır. Bu teknik oldukça konforludur ameliyattan sonra aynı gün veya en geç bir gün sonra hastalar taburcu olabilir ve masa başı çalışanlar 1 hafta sonra, bedeni eforlu işlerde çalışanlar ise 2 hafta içinde işlerine dönebilirler. Ancak bu teknikte her bel fitigina uygulanamamaktadır.
Mikroskopik diskektomi günümüzde bel fitigi ameliyatlarında altın standarttır. Yine fitigin olduğu seviyedeki bel bölgesine 2-2.5 cm.lik cilt kesisi yapılır ve mikroskop altında fitik boşaltılır. Bu yöntemde de endoskopik diskektomide olduğu gibi hastalar aynı gün veya ertesi gün taburcu olup masa başı çalışanlar 1 hafta sonra, ağır işlerde çalışanlar en geç 2 hafta sonra işlerine geri dönebilirler.