Anevrizma kan damarı üzerinde,, baloncuk şeklinde zayıf bir noktadır. Kan basıncının damar duvarına uyguladığı basınçla kanayana kadar şişerek incelebilir. Kanaması halinde hastaların yaklaşık üçte biri anında kaybedilir.. Sağ kalanlarda da kalıcı nörolojik hasar görülebilir. Anevrizma neden olur sorusunun yanıtı çoklu faktörlerle ilişkilidir. Bu nedenle kişi özelinde anevrizma nedenini kesin olarak belirlemek çoğu durumda mümkün değildir. Ancak anevrizma riskini arttıran faktörler ile riski azaltmak için neler yapılabileceğini söylemek mümkündür...
Beyin, boyundan beyne ulaşan 4 ana kan damarı ile beslenir. Ana atar damarlar bir ağacın gövdesinin dallara, daha sonra da ince dallara ayrılması gibi giderek daha küçük damarlara bölünür. Çoğu anevrizma kan damarlarının dallandığı yani daha küçük damarlara bölündüğü noktalarda gelişir. Çünkü bu alanlar genellikle daha zayıftır ve damar duvarına uygulanan basınç daha yüksektir..
Damar yapısı benzer olduğu halde neden yalnızca bazı kişilerde anevrizma görülüyor?
Risk faktörleri anevrizma oluşumunu tetiklemektedir. Ayrıca damarlarımız benzer olsa da bazı genetik ve doğuştan gelen özelliklerimiz damar yapılarımızı, şekillerini, büyüklüklerini birbirinden ayırmaktadır. Aşağıda oluşum riskini arttıran anevrizma nedenlerinden bahsettik.
Yüksek tansiyon
Yüksek tansiyon, beyin içindeki kan damarlarının duvarlarına basınç uygulayarak anevrizma geliştirme riskini arttırır. Anevrizma nedenleri arasında ilk sırada yer alır. Çünkü hem kanama ihtimalini hem de oluşum ihtimalini arttırır. Yüksek tansiyona neden olan kilo, aşırı tuzlu ve yağlı beslenmek, aşırı alkol almak, hareketsiz yaşam gibi unsurlar anevrizma görülme ihtimalini arttıran yüksek tansiyonla ilişkili diğer faktörlerdir.
Aile öyküsü
Birinci derece akrabalarında, alt ve üst soyunda beyin anevrizması öyküsü olan kişilerde risk özellikle yüksektir. Ailede birden çok kişide anevrizma varsa risk katlanır.
Sigara kullanmak
Sigara içmek beyin anevrizması geliştirme riskini önemli ölçüde attırmaktadır. Araştırmalar, beyin anevrizması teşhisi konan kişilerin çoğunun halihazırda sigara kullandığını veya geçmişte sigara içtiğini göstermiştir.
Yaş
Yaşlandıkça beyin anevrizması geliştirme riski artar. Çoğu anevrizma vakası 40 yaşın üzerindeki kişilerde teşhis edilir.
Kadın cinsiyetine sahip olmak
Kadınların beyin anevrizması geliştirme olasılığı erkeklerden daha fazladır. Bunun nedeninin menopozdan sonra östrojen adı verilen hormon düzeyindeki düşüş olduğu düşünülmektedir.
Kan damar yapısındaki doğuştan zayıflık ya da bozukluk
Bazı durumlarda, beyin anevrizmalarına doğumdan itibaren mevcut olan kan damarlarındaki zayıflık neden olabilir.
Şiddetli kafa travması
Kafa travması nadir de olsa beyindeki kan damarlarının hasar görmesine neden olarak anevrizma gelişimini tetikleyebilir.
Vücut doku bozuklukları
Ehlers-Danlos sendromu veya Marfan sendromu gibi dokuları etkileyen rahatsızlıkları beyin anevrizması geliştirme riskini yükseltebilir. Bu rahatsızlıklar bazen kan damar duvarlarında zayıflıklara neden olabilmesidir.
Anevrizma nedenlerinden uzak durmak geliştirme riskini azaltır. Ancak bazen çok sağlıklı yaşayan kişilerde bile kalıtımın, damar yapısının etkisiyle kişinin elinde olmayan nedenlerle anevrizma görülebilir.
Anevrizmam olup olmadığını nasıl anlarım?
Anevrizma genellikle kanayana kadar belirti göstermez. Ancak kanamadan büyüyen bazı anevrizmalar çevre dokulara baskı uygulayarak bulanık veya çift görme, ani, şiddetli baş ağrısı, gözde ağrı, boyun tutulması, vücutta zayıflık ve uyuşukluk gibi semptomlara neden olabilir. Ancak genellikle belirti göstermediği için kanamadan önce anevrizmayı fark etmek çoğu durumda mümkün değildir. Ailede anevrizma öyküsü varsa en yakın beyin cerrahisi uzmanına başvurarak anevrizma yönüyle incelenmeniz yararınızadır.
Anevrizmandan korunmak için yüksek tansiyonu kontrol altına almak, sigarayı bırakmak gibi kişinin kaçınabileceği anevrizma nedenlerinden uzak durmak önemlidir. Eğer anevrizmanız varsa anevrizmaların tedavisinde uzmanlaşmış bir beyin cerrahına muayene olarak tedavi olmanızı tavsiye ederim. En kötü ihtimali önlemek yani beyin kanamasını önlemek için adım atmak çok önemlidir. (Bakınız anevrizma tedavisi yazımız)
