Serebral dokunun normal konumundan bitişik bir alana kayması olarak tanımlanan beyin herniasyonu acil tanı ve tedavi gerektiren, neticesi ölümle sonuçlanabilecek bir durumdur... Beyin herniasyonu beyin hasarına, kraniyal sinirleri ve damarları sıkıştırarak beyin kanamasına veya iskemiye, beyin omurilik sıvısının normal dolaşımını engelleyerek hidrosefaliye neden olabilir... Yukarıda sayılan durumların her biri yüksek mortalite ya da morbidite oranları ile neticelenen ciddi sağlık sorunlarıdır.. Bu nedenle erken teşhis ve hızlı tedavi çok önemlidir...
Beyin herniasyonu nedenleri
Beyin herniasyonunun oluşabilmesi için beyin dokularını yer değiştirmeye zorlayan yüksek basınç etkisi gerekir.. Basıncın kaynağı ödem, kafa travması, beyin tümörü, beyin kanaması, inme olabilir...
Yukarıda sayılanların dışında kafa içi basıncın artmasına neden olan aşağıda belirttiğimiz diğer faktörlerde beyin herniasyonuna neden olabilir.
-
Hidrosefali
-
Radyasyon tedavisinden sonra oluşan ödemler
-
Arnold-Chiari malformasyonu gibi nadir görülen beyin yapısındaki bozukluklar
-
Beyin ameliyatı sonucunca oluşabilen yan etkiler
Tedavisi
Tedavide amaç herniasyona neden olan basıncın kontrol altına alınmasıdır. Yoğun bakım şartlarında uygulanan ilaç tedavisi ve cerrahi girişim tedavi seçeneklerini oluşturur. Hangi tedavinin uygulanacağını hastanın spesifik durumu belirler.
Genel önlemler
-
Hiperventilasyonun kafa içi basıncı düşürmeye yardımcı olduğu bilinmektedir.
-
Çoğu hasta mekanik ventilasyona ihtiyaç duyar.
-
Sıvılar kısıtlanır. Ancak hasta dehidre edilmemelidir.
-
Tedavide kan basıncının kontrolü hayati önem taşır.
-
Genel olarak yoğun bakım şartlarında ilaçlarla kafa içi basınç kontrol altına alınmaya, ödem giderilmeye çalışılır.
Beyin herniasyonunun kaynağına göre kafa içi basıncı azaltmak için:
Beyin herniasyonu tüm tedaviler zamanında ve doğru olarak uygulansa bile bilinç kaybına, koma haline ve son olarak solunum durmasından kaynaklanan ölüme ilerleyebilir.
Sonuç
Beyin herniasyonunun tipine, ciddiyetine ve konumuna göre sonuçlar farklılık gösterir. Herniasyon beyin dokularına ulaşan kan akışını kesebilir. Bu nedenle derhal tedavi edilmezse ölümcül olabilir. Kafa travması veya beyin tümörü olan bir kişi aniden bilinç durumunda farklılık göstermeye başlarsa, nöbet öyküsü olmayan bir yakınınız nöbet geçiriyorsa, aniden bilincini kaybetmişse ya da bilinç durumunda değişiklik fark ederseniz zaman kaybetmeksizin en yakın sağlık kuruluşuna başvurması sağlanmalıdır.
